ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา การเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศ ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน และการใช้พลังงานหมุนเวียน ได้ถูกหยิบยกขึ้นมาเป็นประเด็นสำคัญสำหรับการประชุมระดับโลกอยู่หลายครั้ง เพื่อไม่ให้โลกบอบช้ำไปมากกว่านี้ ในโตเกียวโอลิมปิก 2020 ในฐานะเจ้าภาพครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นได้ประกาศว่า โตเกียว 2020 จะเป็นการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่ยั่งยืนและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากที่สุดเท่าที่เคยมีมา ภายใต้แนวคิด “Be better, together – for the planet and the people”
เมื่อขึ้นชื่อว่าเป็นญี่ปุ่น แน่นอนว่าต้องใส่ใจทุกรายละเอียด ให้ความสำคัญกับเรื่องเล็กๆ น้อยๆ อย่างถึงที่สุด ทุกสิ่งที่ทำจึงต้องจับต้องได้อย่างเป็นรูปธรรม ตั้งแต่การคัดเลือกวัสดุก่อสร้าง ความสมดุลทางเพศ อายุของอาสาสมัครในการแข่งขัน โดยญี่ปุ่นตั้งเป้าหมายการจัดงานพร้อมกำหนดหัวข้อความยั่งยืนไว้ 5 ด้าน ดังนี้
- Climate Change (การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ) โดยตั้งเป้าลดคาร์บอนฟรุตปรินส์จากการจัดงาน ใช้พลังงานหมุนเวียน 100% ใช้รถยนต์เพื่อภารกิจของโอลิมปิกที่ปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์น้อยกว่า 80 กรัมต่อกิโลเมตร
- Resource Management (การบริหารจัดการทรัพยากร) เลือกใช้วัสดุหมุนเวียน นำกลับมาใช้ซ้ำได้ เพื่อมุ่งสู่ Zero waste เช่น ชุดยูนิฟอร์มที่ทำจากขวดพลาสติกที่ใช้แล้ว เหรียญรางวัลทำจากขยะอิเล็กทรอนิกส์ แท่นมอบรางวัล เตียงกระดาษรีไซเคิล เป็นต้น
- Natural Environment and Biodiversity (ทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ) ลดการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อมาใช้เป็นวัสดุในโอลิมปิก ใช้แนวคิดยืมไม้จากอุตสาหกรรมไม้ทั่วประเทศ และลดการนำเข้าไม้จากต่างประเทศ
- Human Rights, Labour and Fair Business Practices (สิทธิมนุษยชนและความเท่าเทียมของแรงงาน) ส่งเสริมความเท่าเทียมกัน มีการกำหนดให้อาสาสมัครในการแข่งขันกว่า 80,000 คนมีสัดส่วนเพศชายและหญิงอยู่ที่ 40:60 และช่วงอายุของอาสาสมัครมีตั้งแต่ 10 – 80 ปี เป็นการเปิดโอกาสให้คนทุกช่วงวัยมีส่วนร่วมกับงานครั้งนี้
- Involvement, Cooperation and Communications (สร้างความร่วมมือ การมีส่วนร่วมของทุกฝ่าย)
อย่างไรก็ตาม โอลิมปิกและพาราลิมปิกเป็นการแข่งขันกีฬาขนาดใหญ่ที่รวมคนจำนวนมากเข้าด้วย การปล่อยก๊าซคาร์บอนจากการจัดกิจกรรมต่างๆ จึงเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ด้วยปณิธานที่ตั้งไว้ตั้งแต่ก่อนจัดงาน ญี่ปุ่นจึงใช้โอกาสนี้นำเทคโนโลยีเข้ามาประยุกต์ใช้กับวัสดุสิ่งของภายในงานมากมาย DigiMusketeers จะเล่าให้ฟังว่าญี่ปุ่นมีวิธีจัดการอย่างไร
เหรียญรางวัลจากขยะอิเล็กทรอนิกส์
กว่า 5,000 เหรียญที่เจ้าภาพมอบให้นักกีฬาในโตเกียว 2020 นั้นทำมาจากขยะอิเล็กทรอนิกส์ ทั้งเหรียญทอง เงิน และทองแดง ซึ่งมีปริมาณรวม 78,985 ตัน มาจากหน่วยงานท้องถิ่น 1,621 แห่ง และการบริจาคโทรศัพท์มือถือเก่าจำนวน 6.21 ล้านเครื่องทั่วประเทศ ใช้เวลารวบรวมกว่า 2 ปี ตั้งแต่ปี 2017 – 2019 เมื่อนำมารีไซเคิลได้ทองราว 32 กิโลกรัม เงิน 3,500 กิโลกรัม และทองแดง 2,200 กิโลกรัม นี่เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์โอลิมปิกและพาราลิมปิกที่ประชาชนได้มีส่วนร่วมในการสร้างเหรียญรางวัลโอลิมปิก
แท่นรับรางวัลทำจากขยะพลาสติก 24.5 ตัน
สำหรับโอลิมปิก 2020 มีแท่นรับรางวัลทั้งสิ้น 98 แท่น เป็นผลงานการออกแบบของ Tokolo Asao ศิลปินและนักออกแบบชาวญี่ปุ่น ที่เป็นผู้ออกแบบตราสัญลักษณ์ Tokyo 2020 ความพิเศษของแท่นรับรางวัลอยู่ที่วัสดุในการสร้าง มาจากขวดและบรรจุภัณฑ์พลาสติกกว่า 24.5 ตัด ซึ่งใช้เวลารวบรวมกว่า 9 เดือน ผ่านกล่องรับบริจาคที่ตั้งอยู่ในห้างสรรพสินค้ากว่า 2,000 แห่งและโรงเรียนทั่วประเทศ
แท่นรับรางวัลนี้ผลิตโดยการใช้เทคโนโลยี 3D จึงสามารถสร้างลวดลายได้ละเอียด ตัวแท่นเกิดจากการนำลูกบาศก์มาเรียงต่อกัน โดยแต่ละลูกจะรับน้ำหนักได้ 1.5 กิโลกรัม สื่อถึงความสามัคคี ที่เมื่ออยู่รวมกันแล้วจะแข็งแกร่ง ทั้งนี้ แท่นรับรางวัลถูกสร้างขึ้นโดยมีจุดประสงค์เพื่อแสดงให้โลกเห็นถึงแนวทางต่างๆ ในการสร้างสังคมที่ยั่งยืน และทำให้ประชากรญี่ปุ่นทั้งหมดมีส่วนร่วมในกระบวนการสร้างแท่นรับรางวัลประจำโอลิมปิกเกมครั้งนี้เช่นเดียวกับการบริจาคโทรศัพท์มือถือเพื่อสร้างเหรียญรางวัลข้างต้น
สนามแข่งขันที่ใช้การ Reuse และ Recycle
Oi Hockey Stadium เป็นหนึ่งในสนามที่ใช้แข่งขันกีฬาฮอกกี้ ความพิเศษของสนามนี้อยู่ที่การใช้หญ้าเทียมที่ทำจากวัสดุชีวภาพ เส้นใยของอ้อยที่เหลือจากการเกษตร ซึ่งช่วยลดการใช้น้ำน้อยลงถึง 2 ใน 3 เมื่อเทียบกับประมาณการใช้น้ำของสนามนี้ช่วงโอลิมปิกครั้งที่ผ่านมา นอกจากนี้ยังมีสนาม Musashino Forest Sports Plaza ที่เป็นสนามสำหรับแข่งกีฬาฟันดาบและแบดมินตัน ก็ยังสร้างขึ้นจากคอนกรีตมวลรวมรีไซเคิล เพื่อลดปริมาณเศษวัสดุคอนกรีตจากการก่อสร้าง รวมถึงการใช้เหล็ก กระเบื้อง และพื้นไวนิลรีไซเคิล
ไม่ใช่แค่ 2 สนามนี้เท่านั้น แต่ยังมีอีก 5 สนามที่ใช้วัสดุรีไซเคิล ได้แก่ Ariake Arena, Sea Forest Waterway, Tokyo Aquatics Centre,
คบเพลิงโอลิมปิก เปลี่ยนภัยพิบัติเป็นความหวังของชาวญี่ปุ่น
อีกหนึ่งไฮไลท์ของพิธีเปิดการแข่งขันคือ คบเพลิง ที่ออกแบบภายใต้คอนเซปต์ “Hope Light Our Way” เปลวไฟที่ลุกโชนบนเส้นทางแห่งความหวัง ที่วิ่งผ่านไปยังสถานที่สำคัญต่างๆ ของญี่ปุ่น ทางเจ้าภาพยังได้แรงบันดาลใจจากดอกซากุระในการดีไซน์ และกว่า 30% ของคบเพลิงผลิตจากอะลูมิเนียมรีไซเคิลที่เคยใช้สร้างที่พักชั่วคราวให้แก่ผู้ประสบภัยในเหตุการณ์แผ่นดินไหวและสึนามิในปี 2011 ซึ่งเป็นอะลูมิเนียมรีไซเคิลเกรดเดียวกับที่ใช้ในรถไฟชินคันเซน
นอกจากนี้ ยังเป็นครั้งแรกของการแข่งขันโอลิมปิกที่มีการใช้ไฮโดรเจนเป็นเชื้อเพลิงในการจุดคบเพลิง เพื่อลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซน์ เนื่องจากไฮโดรเจนเป็นพลังงานทางเลือกที่สะอาดและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ไม่มีสารประกอบคาร์บอนซึ่งก่อให้เกิดภาวะเรือนกระจก
ชุดวิ่งคบเพลิง-ชุดนักกีฬา
การวิ่งคบเพลิงใช้เวลาทั้งหมด 121 วัน โดยมีนักวิ่ง 10,000 คนจากทุกภาคส่วนของสังคม ในส่วนของชุดนักวิ่งคบเพลิงและชุดนักกีฬาส่วนหนึ่งทำมาจากการรีไซเคิลขวดพลาสติกที่รวบรวมโดย Coca-Cola เพื่อให้มั่นใจว่าจะเป็นชุดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมที่สุด
เตียงกระดาษในหมู่บ้านนักกีฬา
อย่างที่กล่าวมาตลอดว่าทางเจ้าภาพญี่ปุ่นเน้นย้ำเรื่องการรักษ์โลก วัสดุที่เลือกใช้จึงต้องเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ไม่เว้นแม้แต่เตียงนอนในหมู่บ้านนักกีฬา ที่ทำมาจากกล่องกระดาษรีไซเคิล สามารถนำไปใช้ซ้ำ แปรรูป หรือรีไซเคิลได้หลังจบการแข่งขัน
เน้นใช้พลังงานหมุนเวียน
ด้วยเป้าหมายที่ต้องการให้เป็นโอลิมปิกที่ปราศจากการปล่อยคาร์บอน ไฟฟ้าที่ใช้ในสถานที่ต่างๆ จึงเป็นพลังงานหมุนเวียน 100% ทั้งในหมู่บ้านนักกีฬา ศูนย์กระจายเสียงระหว่างประเทศ ศูนย์ข่าวหลัก และยังมีการติดตั้งระบบพลังงานหมุนเวียนในหลายจุด เช่น สนามกีฬา ศูนย์กีฬาทางน้ำโตเกียวที่ใช้ไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ในการทำระบบความเย็น และความร้อน
แม้ Covid-19 จะทำพิษให้ญี่ปุ่นต้องเลื่อนการจัดแข่งขันมาหลายครั้ง แต่ก็นับว่าการจัดโอลิมปิกครั้งนี้ ญี่ปุ่นทำได้ดีสมกับที่ทั่วโลกรอคอย โดยเฉพาะเรื่องการตั้งเป้าว่าจะเป็นโอลิมปิกที่ยั่งยืนและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากที่สุด ที่สามารถออกแบบทุกส่วน ทุกโครงสร้างได้อย่างน่าสนใจ
รูปภาพโดย ©Tokyo 2020
Source
https://olympics.com/tokyo-2020/en/paralympics/news/key-sustainability-projects-para
https://www.sdgmove.com/2021/07/25/sdg-recommends-sustainability-report-tokyo-olympic-2020/
https://olympics.com/tokyo-2020/en/games/sustainability/reporthttps://www.sdgmove.com/2021/07/25/sdg-recommends-sustainability-report-tokyo-olympic-2020/
